უმბერტო ეკო ”ვარდის სახელი”

Add caption

• სამი რამ ბადებს სილამაზეს: უპირველესად-სისავსე, ანუ სრულქმნილენა და ამადაც მიიჩნევა უსახურად ყოველივე დაუსრულებელი, შემდეგ-პროპორცია, ანუ ჰარმონია, და ბოლოს-შუქი, ანუ ნათელი.
• სილამაზეს სიმშვიდის შგრძნება მოაქვს, მშვიდობა, სიკეთე და მშვენიერება კი სულს ასაზრდოებს.
• ცოდნის მიზანი ადამიანის სიცოცხლის გახანგძივებაა.
• ცოდვა, ყველაზე მიმზიდველად აღწერილი, სწორედ მათ ნაშრომებში მინახავს, ვისაც ყველაზე უმწიკვლო სახელი ჰქონდა დას ვინც სხვაზე შეუპოვრად ებრძოდა ცოდვის საცდურთ შედეგებს.
• მეცნიერება მარტო იმის ცოდნა არაა, რა შეიძლება ან რა უნდა გააკეთი, არამედ ისიც, გაიგო, რისი გაკეთებაა შესაძლებელი, მაგრამ არ უნდა გააკეთო.
• მინდა, ის მიზიდავდეს, რაც მე მომწონს და არა ის, რაზეც სხვები მიმითითებენ.
• გლახაკი სხვა არაფერში სჭირდებათ, მას მხოლოდ მაშინ იყენებენ, როცა რომელიმე მხარეს ძლაუფლების კრიზისის გამოწვევა სურს. მდაბიო მყის დაუფიქრებლად გაიწირება, რაწამს მისი საჭიროება აღარ იქნება.
• როცა ვინმესი გვეშინია, ჯობია თავად შეაშინო.
• ცოდნის დაგროვება ენების ცოდნაზე გადისო.
• კარგი გამომძიებლის მოვალეობაა, პირველ რიგში იმათზე მიიტანოს ეჭვი, ვინც გულწრფელსა ჰგავს.
• ცოდნა რკინის ფული როდია, რომელსაც ბინძური გარიგებაც კი ვერაფერს ავნებს. ის უფრო მშვენიერ სამოსს ჰგავს, ხმარებითა და საჟაროდ გამომზეურებებით რომ ხუნდება და ცვდება.
• როგორც ზედმეტი ფოფინი ადუნებს და აუძლურებს მეომარს, ასევე ანადგურებს წიგნებს მეტისმეტი ცნობისმოყვარეობა და სიყვარული.
• ღვთის სამწყსო  ისე არ შეიცვლება, თუ განდევნილნი და გარიყულნი მის წიაღში არ დაბრუნდებიან.
• მწვალებლობის წინააღმდეგ ყოველი ბრძოლა ერთ მიზანს ისახავს: რომ კეთროვანი კეთროვნად დარჩეს.
• ბუნებრივ მიზეზთა ყოველი შედეგები ხაზებით, კუთხეებითა და გეომეტრიული ფიგურებით განისაზღვრება.ყველა სხვა შედეგის განსაზღვრა კი სწორეს ამის გამოა შეუძლებელი.
• საგანთა შეცნობა გარედან მათი დაკვირვებებით შეიძლება.
• რა არის სიყვარული? ქვეყნად არაფერს-არც კაცს, არც ეშმაკს, არც რაიმე საგანს არ ვუყურებ ისეთი ეჭვით, როგორც სიყვარულს, რადგან ისე ყოვველივე სხვა გრძნობაზე მეტად აღწევს ადამიანის სულში. სხვა არაფერს ძალუძს გულის ისე დაპყრობა, როგორც სიყვარულს. ამიტომაც, თუ ადამიანის სული არ ფლობს იმ იარაღს, რომელიც სიყვარულს მართავს, მის გამო საშინელ უბედურებაში ვარდება.
• მივხვდი, სიკვდილზე მწარეა დიაცი, მახე და ბადეა მისი გული, ბორკილებია მისი ხელები.
• უფალმა ქალი მრავალი უპირატესობითა და ღირსებით დააჯილდოვა, რომელთაგან სამი სრულიად უდავოა: ღმერთმა მამაკაცი ამ მუხთალ სამყაროში შექმნა, თანაც ტალახისგან, ქალი კი შემდეგ მიწიერ სამოთხეში, კეთილშობილი ადამიანური მასალისგან გამოძერწა, თანაც-ადამის ფეხების ან შიგნეულისგან კი არა, მისი ნეკნისგან. მეორე, უფალს, ყოვლისშემძლეს, ხომ შეეძლო პირდაპირ მამაკაცად გარდასახულიყო რაიმე სასწაულებრივი გზით, მან კი ქალის მუცლად ყოფნა არჩია, რას იმის ნიშანია, რომ ქალი არც ისე ბილწია. მკვდრეთით აღდგომის შემდეგ კი იესო სწორედ ქალს გამოეცხადა. და დასასრულ, ზეციურ სასუფეველში მამაკაცი ვერ იმეფებს, არამედ-დედოფალი, ქალი, რომელსაც არასოდეს შეუცოდავს. თუკი უფლისთვის ესოდენ ძვირფასნი იყვნენ თვით ევა და მისი ასულნი, განა უცნაურია, ჩვენც გვიზიდავდეს ამ სქესის სიტურფე და კეთილშობილება? ცხადია, ადსო, ეს აღარ უნდა ჩაიდინო, მაგრამ ასეთი შემაძრწუნებელი სულაც არაა, ამ ცდუნებას რომ ვერ გაუძლო. თანაც, ბერმა ცხოვრებაში ერთხელ მაინც უნდა გამოსცადოს ხორციელი ვნება, რათა მერე შეძლოს, გაუგოს ცოდვილთ, ვინც მისგან ელის ნუგეშსა და რჩევას, შეიწყნაროს ისინი.
• თუ გინდათ, თქვენ საკუთრებად ჩათვალეთ, რაც გაბადიათ, მაგრამ თუ სხვას არ აქვს ის, რაც თქვენ გაქვთ, გევალებათ, მას მისცეთ, და ეს მოწყალება არაა.
• ქოდნრისკაცები ვართ, მაგრამ ქოდნრისკაცები გოლიათებს ვადგავართ მხრებზე და სიდაბლის მიუხედავად, მათზე შორს ვხედავთ ჰორიზონტის ხაზს.
• სიღრიბე იმას არ ნიშნავს, რომ სასახლე არ გაქვს, მთავარი ისაა იყენებ საკუთღების უფლებას თუ უარყოფ მას.
• ვისაც ადამიანი უყვარს მისი მოვალეობა, ალბათ ისაა, რომ ჭეშმარიტებაზე გააცინოს, თავად ჭეშმარიტება გააცინოს, რადგან ერთადერთი ჭეშმარიტება ისაა, ისწავლო როგორ გათავისუფლდე ჭეშმარიტების ავადმყოფური სიყვარულისგან.
• დამჭკნარი ვარდის სახელიღა რჩება, გვრჩება შიშველი სახელები.

ოთარ ჭილაძის ლექსები

მ. შ.-ს

შენ რუსთაველზე მოგისწრო წვიმამ,

ხეს შეეფერე გაღიმებული,

გშვენოდა ღიმი, საშოვნი ძნელად

და სიამაყე თამარმეფური.

წვეთები მკერდძე დაგეცნენ ღილად

ცა სველი ტუჩითშენზე ტიროდა

და... გავიფიქრე გულში უეცრად,

რომ წვიმა, ალბათ, შენ მოგელოდა.

ვერ დამათრობდა სუფრის თამადა,

ერთი ღიმილით შენ რომ დამათვრე,

რატომ შემხედე ასე თამამად,

თვალები რატომ შემომანათე.

ნუ მაკრთობ, ქალო, ნუ მათრობ ცქერით,

შენ რომ დაგტოვებ, ვმეგობრობ ლოთებს,

ყარაჩოღელი არა ვარ ძველი,

არ მინდა მაინც ღვინოში მოვკვდე!..

რად შემაყვარე ღვინო და დარდი,

ლურჯი სარკმელი განათებული

და... მე ნეტავი ვის შევუყვარდე

შენ სიყვარული გალოთებული.

1950 

”და როგორც ჩიტი,
გალიაში გამომწყვდეული,
წრიალებს ფიქრი
სიცოცხლზე და სიყვარულზე,
გაუღეთ კარი!” 

”ჩემი ცხოვრებაც ბუნების სარკეა,
კვლავ განსაზღვრული სიჩქარით მიჰქრის
და მაინც ხალხში დაეძებს საკვებს
მშიერ თაგვივით თამამი ფიქრი.”

”ჩვენ ვხურავთ წიგნებს, უჯრებს და ფანჯრებს

და გაბრუებულ ფრინველისმსგავსად

ვაწყდებით კედლებს და უცებ ვამჩნევთ,

რომ წასასვლელი არა გვაქვს არსად.

რომ აღარ გვახსოვს, რაც უკვე ვნახეთ,

რასაც ოდესღაც მოვწვდით ფიქრებით...

და მაინც ვძერწავთ საკუთარ სახეს

იმ დღისთვის, როცა აღარ ვიქნებით.”

”როგორც მთვარის თეთრი ნაფოტი,

მე შენი სული მედო თაროზე.”

”მე ჩემი სიტყვა რწმენას მავალებს

და მაჯადოებს ყველა უფლებით.”

”მაგრამ ღამდენა, და კვლავ ყაიმით

მთავრდება დღის და ღამის ჭიდილი.”

”მე შენ დაგკარგე და ეგ საყურე

ვარსკვლავად მექცა... და შენს გამოა

მარტო რომ ვზივარ.”

”თუმცა საბრალო ადამიანი,

ყოველთვის რჩება ადამიანად.”

”და მზე ამოვა,

რომელსაც ასე

ველოდებოდი, ახლა კი ისიც

ამოვა უჩინარ ცაზე

და ჩემს სიბნელეს დააყრის სიცილს.”

”ის ღამით ფერხთით ეჯდა ქვეყანას!”

ქართული სუფრა და სადღეგრძელოები

მეგობრის დაბადების დღე იყო. ფანტასტიურად წაუძღვა თამადა სუფრას, პოეზიის საღამოზე მეგონა თავი. მოვიხიბლე მჭერმეტყველებით.

რამოდენიმე დღის წინ ბიბლიოთეკაში ვარ. მკითხველი კითხულობს თუ არის წიგნი სადღეგრძელოებზე. წიგნს ვშლი. წიგნში მთელი პლეადაა მოცემული სადღეგრძელოებისა. ყველა სადღეგრძელო იწყება ასე „თანამემაულენო“... მეცინება.  

მეცინება, რადგან ადამიანის მჭრმეტყველება მისი შინაგანი სამყარო  მგონია. არადა, წიგნად ყოფილა აკინძული. დაიზეპირებ და წაუძღვები სუფრას. რა ადვილია!

იქნებ აქვე შემომეთავაზებინა რამოდენიმე სადღეგრძელო.

თამადობა უაღრესად საპასუხისმგებლო პოსტია, კარგ თამადას იცნობენ მთელს მხარეში.

თამადობა ძნელია. ის წრმოთქვამს ყველა სადღეგრძელოს, ეს კი ავალდებულებს, აჩვენოს მაგალითი სადღეგრძელოსამი ღირსეული დამოკიდებულებისა. თამადა ყველა სტუმარს როდი ჩამოუვლის სასმისით ხელში, ამიტომ უნდა იცნობდეს ყველას  იცოდეს ყველას შესახებ ყველაფერი, ვის რამდენის დალევა შეუძლია, ფხუკიანი ხომ არ არის, რა არის მასში კარგი და ცუდი.

დიახ, თამადობა ძნელია. ის მუდამ პოსტზე უნდა იდგეს, ყველას თვალები მიპყრობილია მისკენ. უცქერი სუფრას და ხედავ, რომ ეს უკვე ქეიფი კი არა, სიმფონიური ორკესტრის კონცერტია თამადის ხელმძღვანელობით. თამადის სადღეგრძელო ჩვეულებრივი ლეიტმოტივია, რომელიც ურთულეს ვარიაციებში ჩამოუვლის მთელს სუფრას და ვიოლინოსაც, ბუკსაც, დოლსაც აიძულებს გამოეხმაუროს.

პირველად აუცილებლად საქართელოს, მისი აყვავების სადღეგრძელოს სვამენ.

1.საქართველოს გაუმარჯოს! ქართველების საქართველოს და ჩემი საქართვეოს სადღეგრძელო იყოს!

მე ვამბობ „ჩემი საქართველო“ იმიტომ რომ ს შევიდა ჩემს გულში და იქცა მის ნაწილად... სადღაც ჩემში არის უჯრედები, რომლებიც სხვა უჯრედებთან ერთად მქმნიან მე, მიკარნახებენ განწყობილებას, აზრებს ამა თუ იმ საგანზე. სიყვარულსა და სიძულვილს. ეს უჯრედები გაჟღენთილია საქართველოთი, და აბა სცადეთ, წამართვათ იგი. ეს ქართული უჯრედები! ამისათვის საჭირო იქნება, ამომგლიჯოთ გულის ნაწილი და, მაშსადამე, მთელი გულიც.

და მე ვამბობ „ჩემი საქართველო“ კიდევ იმიტომ, რომ ეს ჩემი უაღრესად პიროვნული შთაბეჭდილებებია.

ხანმოკლე მივლინების დღეებში იმდენად ვერ გაიცნობ ადამიანებს, რამდენადაც შეიგრძნობ მათ, იმდენად არ გიყვარს, რამდენადაც მიჯნურდები.

და მაინც ვფიქრობ, რომ ჩემი მიჯნურობა გადაიზრდება სიყვარუში, და პირველი საღეგრძელო გთხოვთ მიიღოთ, როგორც სიყვარულის ახსნა.

2.ადამიანს ორი ასაკი აქვს.

ასაკი, რომელსაც ვითვლით იმ წამიდან, როცა ადამიანი მოწყდა დედის მუცელს.

და ასაკი ხალხისა, რომელიც აკავშირებს ადამიანს წარსულთან, საითაც მიემართება მისი ყველა ფესვი.

ზოგჯერ მეჩვენება, რომ ვარ ნაწილი პირველყოფილი ქაოსისა.

ჩვენი ქვეყნის სხვადასხვა ხალხის შვილთა ხასიათებისა და ჩვევების არსებითი განსხვავების მიზეზი, შესაძლებელია, მეორე ასაკის თავისებურებებში იმალება.

ხალხის წარსულის ხსოვნა, შორეულ წინაპრებთან კავშირი განპირობებულია ხალხის კულტურით, მისი მეცნიერების განვითარებით. რასაც გავლენა აქვს საზოგადოების ყველა წევრზე.

რა შორს მიდის ქართველთა ხელშესახები ისტორია! რა ღრმაა ფსკერი, რა გამჭვირვალე-წყალი!

თითოეულ ქართველში ხომ ცოცხლობს იმის შეგრძნება, რომ მაგალითად, რუსთაველს შეიძლება ხელით მისწვდე-ბრინჯაოს რუსთაველს კი არა, ცოცხალსაც.

მაშ, ეს იყოს სადღეგრძელო ქართველის უძველესი ასაკისა, დროთა ცოცხალი და მტკიცე კავშირისა, რომელიც ხელს უწყობს  დამახასიათებელი არსის შენარჩუნებას.

3.თითქმის ყოველდღიურად ვტკბებოდი საამო პეიზაჟის მომწვანო და მიხაკისფერი მახვილწვერიანი მწვერვალების ხილვით, რომლებიც ჰქმნიან მთავარი ქედის უსწორმასწორო ჯაჭვს. ნისლით გარემოსილ კავკასიონს უერთდებიან უფრო დაბალი მთები და ბორცვები, რომლებიც მჭიდროდ იყვნენ აჩხორილი ჩემს გვერდით.

ირწეოდნენ პატარა ტბები, მიედინებოდნენ მდინარეები...

ყველგან თან მახლდა ქართული ყვავილები, ბალახი...ხორბალი, სიმინდი, ფრინველი, თევზი...რომლებიც ამა თუ იმ სახით ჰქმნიდნენ აღწერილ პეიზაჟს. სურათი სწრაფად იცვლებოდა: მხოლოდ მთავარი ქედის ხედი რჩებოდა უცვლელი, პატარა მთები კი თვალწინ დნებოდნენ, ერთის ადგილზე წამოიზრდებოდნენ მეორენი...

გვიან საღამოს ჩვენს კავკასიონს ისეთი შესახედაობა ჰქონდა, თითქოს მიწისძვრა დაატყდაო თავს.

მეორე დღეს სუფრასთან კვლავ ჩამწკრივდებოდნენ ბოთლები, დოქები, ხორცი და კვლავ ღვინის ტბები სცემდა შუშის ნაპირებს, რომლებიც კანკალებდნენ მგზნებარე ხელებში.

უკვე თვითონ კავკასიონიც წარმოგვესახებოდა გადმბრუნებული ყანწების ჯაჭვად, ხოლო ველები სუფრებად, რომლებსაც ამშვენებდა ქრთული მიწის ბარაქა, რაც ქართულ სუფრას აღიარებს საუკეთესოდ მთელ მსოფლიოში.

მე არასგზით არ შემიძლია მას გვერდი ავუარო, თუმცა, ვაღიარებ, ალკოჰოლიანი სასმელების ხშირი ხსენება იწვევს უახლოესი ნათესავების საყვედურსაც, რომლებმაც გუშინ შეიძინეს  გასტრიტი და წყლული ალკოჰოლისაგან.

ერთი სიტყვით სადღეგრძელო იყოს ქართული სუფრისა-დალოცვილი საქართველოსი და ქართული საზეიმო სუფრის გიგანტური გამეორების-კავკასიონისა!

ქართველები სუფრასთან ისევე მამაცურად იქცევიან როგორც ყოველგვარ საქმეში.

ქართული სუფრა-ეს ნამდვილი დღესასწაულია, და თუმცა ის შქმნილია თითქოსდა ჩვენი კუჭის საამებლად, მაგრამ ატკბობს სულსა და გულს ისე, როგორც სხვა არაფერი.

ქართველს ჩვეულებრივ დღსაც არ შეუძია მიიყუჟოს სადღც რომელიმე კუთხეში და ხრას, ღეჭოს, ცოხნოს მარტომ: მას სჭირდება თანამესუფრე, სტუმარი, მეგობარი.

გაგრძელება იქნება...

ოთარ ჭილაძე

ადამიანი ყველაფერში სიწმინდეს ეძებს, ეს მისი თვისებაა, და როცა პოულობს, გააღმერთებს ხოლმე. სწამს მისი, ენდობა. რწმენის გარეშე ადამიანი პატარავდება, მახინჯდება. ესეც მისი თვისებაა, მაგრამ მთავარია, რა სწამს, რას ენდობა.

პირადად მე ადამიანი მაინტერესებს დროისა და სივრცის უსასრულობაში, რამდენადაც არასოდეს არ ვიცი წინასწარ, როდის როგორ მოიქცევა იგი. მიუხედავად მისი ბუნების საოცარი სიმყარისა ადამიანი მხოლოდ გარეგნულად ემორჩილება ცვალებადობას, ხოლო შიგნით, სულის სიღრმეში ეხლაც ისეთივეა, როგორც თავიდანვე "შექმნა ღმერთმა". და მაინც, (მე მგონია, სწორედ ესაა მისი მომხიბვლელობა), მიუხედავად უკვე საკმაოდ საპატიო ასაკისა, მიუხედავად საკმაოდ დიდი გამოცდილებისა, ყოველ წუთას მზადაა იმავე შეცდომის ჩასადენად, რის გამოც გუშინ თვითონვე დაზარალდა ყველაზე მეტად. შეიძლება, ამანაც განაპირობა ჩემი მიდრეკილება ისტორიისა და მითოლოგიისადმი, შეიძლება-ჩემი, როგორც მწერლის სისუსტემაც. კარგ მოჭიდავეს მოედნის სიპატარავე ხელს არ შეუშლის, ცუდს კი დიდ მოედანზე ურჩევნია ჭიდაობა, უკან დასახევი, გვერდზე გასახტომი ადგილი რომ ჰქონდეს. სხვათა შორის, არც ისაა გამორიცხული, რომ ჩემი, როგორც მწერლის ჩამოყალიბებაში, განსაკუთრებული როლი ჩემი სამშობლოს ბედს ეთამაშოს. როცა საქართველოს ისტორიას ვკითხულობ, ძალაუნებურად, მითოლოგიურად იწყებ აზროვნებას. ისეთი შთაბეჭდილება მექმნება, თითქოს ღმერთმა, უფრო სწორად, ღმერთებმა, ამ პატარა ქვეყანას სიცოცხლის შესაძლებლობები წაართვეს, მაგრამ სამაგიეროდ, უკვდავება აჩუქეს. უკვდავება კი მოგეხსენებათ, სიცოცხლეზე გაცილებით ძნელია. იმავე მითოლოგიიდან მრავლად ვიცით მაგალითები, როცა მიწიერი ჭრილობებით, მიწიერი ტკივილებით გამწარებულ გმირებს უკვდავება ჩვეულებრივ ადამიანურ სიკვდილზე გაუცვლიათ, მაგრამ რისი უფლებაც მითოლოგიურ გმირებს აქვთ, იმისი უფლება არ აქვს ადამიანს, ხალხს, ხალხებს, კაცობრიობებას. კაცობრიობა უკვდავებისთვისაა "განწირული", ხოლო ამ უკვდავების საიდუმლო ადამიანის სულში იმალება, აქედან იღებს სათავეს ლიტერატურის და საერთოდ ხელოვნების გაუნელებელი ინტერესი აამიანის სულისადმი.

რაბინდრანათ თაგორი

• ვისიმე ფერხთით მთელი შენი არსების მიღება ნიჭთაგან უჭეშმარიტესია.

• ადამიანის გულში ისეთი ძლიერი მისწრაფება ცოცხლობს რაიმე ობიექტივისათვის სიყვარულის მინიჭებისა, რომ იგი თავისსავე იდეალს იყვარებს.

• ყოფიერების დიად და იდუმალ საკრებულოში, მილიონობით მოციმციმე სამყაროს გვერდით ჩემი კუთხე დავიგულე.

• თვალსაწიერის კიდეზე ცისფრად კიაფობდა ხეთა შორეული ქობა, ხოლო მის თავზე ნატიფ ხაზად გაწოლილიყო არაჩვეულებრივად ლამაზი მუქლურჯი ღრუბლის ფთილა. მე პოეზიაში შევტოპე და ვთქვი, რომ ღრუბლის ეს ფთილა წამწამების კიდეზე ლურჯ ჩრდილს მაგონებს, რომელიც მშვენიერ ცისფერ თვალებს კიდევ უფრო ამშვენებს-მეთქი. ერთმა ჩემმა თანამგზავრმა ვერ გაიგონა ეს შენიშვნა, მეორემ ვერ გაიგო, ხოლო მესამემ იგი გაანადგურა პასუხით: დიახ, მართლაც რომ მშვენიერია. პოეტური აღფრთოვანების შემდეგი ცდისთვის მე აღარ მიმიმართავს. 

• მამაკაცი მხოლოდ შავად არის გამოჩორკნილი, ხოლო ქალი უკვე დასრულებული არსებაა.

• ტკბობაში არის ელემენტი დაუკმაყოფილებლობისა.

კნუტ ჰამსუნი

მისტერიები

სულიერ ფასეულობებზე დაფუძნებული ღირსეული გამარჯვების მოპოვება და კაცობრიობისთვის თუნდაც სულ მცირე სარგებლობის მოტანა?-არა ეს ბრბოს ნამდვილად არ ძალუძს. დიდ ადამიანებზე საუბარი მავანთათვის მართლაც ბრწყინვალე სალაპარაკო თემაა, მაგრამ ამ ადამიანების მოხსენიებისას ბრბოს მიერ აღზევებულმა მმართველებმა და ცხენზე ამხედრებულმა ბატონებმა, თავს საზოგადოების სულიერ წინამძღვრებს რომ უწოდებენ, კარგად უნდა იფიქრონ და შეიცნონ ის პიროვნებები, რომლებსაც დიდ ადამიანებად მოიხსენიებენ. თუ არა და, გამოდის, რომ ამ დიდ ადამიანებს მხოლოდ და მხოლოდ ბრბო ანუ საზოგადოების პატივაყრილი უმრავლესობა, ადვოკატები, მასწავლებლები, ჟურნალისტები და ბრაზილიის კეისარი ეთაყვანებიან.

Jumaskhure

“Do not follow where the path may lead. Go instead where there is no path and leave a trail.” 

Ralph Waldo Emerson

Sundays tours for me became a habit. This time in Nia’s car we decided to visit Dedoplistkaro, Kakheti region. Tinatin offered us to visit Jumaskhure (Kakliskhure). To be frank, I hadn’t heard about the place before. So many places we, the Georgians know ourselves little about.

If you go to Kakheti region, you should stop at Badiauri to get fresh Kakhetian Shoti (bread) and cheese. So we kept our traditional customs and bought freshly baked shoti and cheese and set off to Dedoplistskaro…

It was warm and sunny autumn day. On the road we came across with a raft of turkeys. It was first time I have ever seen turkeys and an old amaryllis…

So we reached Dedoplistkaro. There we decided to visit the administration centre of tourists, where we were informed about the territory of the Jumaskhure.

The road wasn’t bad but our driver drove carefully.We were fascinated with the beauty of nature. Autumn in his usual multiple colors was reigning… Along the road there were pomegranate’s trees. We picked them up and have them on the way. Grown wildly pomegranates tasted sweeter…

We passed quite a few kilometers. Passed land ready for sowing of wheat…On the stone a tired azerbaijanian was sitting… We asked him the way to Jumaskhure, he showed the way then asked for a cigarette. He said he hadn’t smoked for days… Unfortunately there was no smoker between us…

And at last we reached Jumaskhure. We passed the narrow piece of land between the rivers and saw the house where guards lived. He had noticed us and met warmly. He told many interesting things about the place.

Jumaskhure is the natural peninsula. It is surrounded by the river Alazani, which is a trans-border river. The river flows on both sides of the peninsula. “The land is being taken by the river Alazani every year when it floods. If the river breaks this small connection land, the beautiful place will be left out of the border.” Surmanidze, the man we met there and guided us, told us. He worked there and was glad to see us-tourists from Tbilisi. It was unusual for him. He told us that it was the grove forest and contained a special wild nut species. He showed us animals footprints. As Nia is a biologist she showed much interest in flora…

We sat at the river for a long time fascinating with the beauty of the nature and dreaming how nice it would be to stay there for more than a day… Beauty, quiet atmosphere, fresh air...Would you like more after a Tbilisi busy day?

We shared our meal with the guard. Eka had brought some bananas and snickers for her, but didn’t eat and gave him. He was happy as he hadn’t eaten it for a long time. There were no shops nearby…

We were full of impressions… But Tbilisi and our daily life was calling back…

“Adventure is a path. Real adventure – self-determined, self-motivated, often risky – forces you to have first hand encounters with the world. The world the way it is, not the way you imagine it. Your body will collide with the earth and you will bear witness. In this way you will be compelled to grapple with the limitless kindness and bottomless cruelty of humankind – and perhaps realize that you yourself are capable of both. This will change you. Nothing will ever again be black-and-white.

Jawaharian Nehru

Vashlovani, Takhti Tefa, Eagle's Canyon

“Twenty years from now you will be more disappointed by the things you didn’t do than by the ones you did do. So throw off the bowlines, sail away from the safe harbor. Catch the trade winds in your sails. Explore. Dream. Discover.”

Mark Twain

It was warm autumn day. A mini bus is driving to Kakheti. Kakheti region is rich in sights. History is waiting for us so we quickly buy some food-Georgian shoti (bread) and cheese in Badiauri and continue our way To Dedoplistskaro. The members of the tour consist of six person-three men and three women.

 Our destination is Vashlovani protected area. We have seen much spectacular photos of the reserve before and want to see everything with our own eyes.

Vashlovani protected area is located in the far south-east of Georgia, the Dedoplistskaro District and is home to ecologically unique area of Georgia. It is located between two main rivers of Kakheti the Iori and the Alazani.

The sun is shining brightly. It is like autumn is wearing her wedding dress with full of red, gold, brown green colors…

Our first destination was Elia Hill. In the rocky hill St Elia Ezbeteli church is built. . The church is dated 6^th century, though the church was restored in 2007. Locals celebrate Eliaoba on August 2. People prayed to St Elia for rain in times of drought. It is an old tradition and today has become a public holiday.

.Our next destination was the Khornabuji (Tamari) Fortress. Khornabuji Fortress is located near Dedoplistkaro. The archeological findings confirm the existence of a settlement in the area even in Pre-Christian period (4^th -3^rd centuries BC). Khornabuji started to develop in the 5^th century during the reign of King Vakhtang Gorgasali. The latter established the episcopacy there. A trade road used to pass through Khornabuji. The fortress was renovated and modified many times between the 5^th and the 17^th century. The Town was well developed during the reign of Queen Tamar in the 12^th century. This is why the fortress is designated as Tamar’s Fortress.

We felt history here, climbed the ruins of the fortress and took many photos. The view of colorful forest down from Khornabuji fortress was spectacular…

But more spectacular scenaries of Eagle’s Canyon were waiting for us…No words can express the beauty of the nature, waterfalls, greenness, caves…

I nearly forgot to mention, that Vashlovani strict nature reserve was created in 1963 by two famouse Georgian scientist Niko Ketskhoveli and Vasil Gulisashvili. The territory of the reserve includes Pantishara Vashlovani Massive.

We got tired. So many impressions to see are much for a day! But we still had a little time and also our rout included Takhti-Tefa. It was created on 2003 in Vashlovani area. So we got in our mini bus and drove to the Takhti-Tefa.

 We drove more than three or four km and saw the changes of flora and fauna. We passed bad-land like landscapes of dessert and semi-dessert steppe vegetation and arid and deciduous forests. It is also a home to the remarkable cliffs-of-the canyons, locally called the “Sharp Walls”.

Yes, the scenary was really inspiring but nobody was seen around us. After driving more kilometers we saw horses eating grass and cowherds nearby. We asked them the way but they spoke neither Georgian or Russian nor English. Unfortunately, on the territory of Georgia it was difficult to understand Georgians. Fortunately, our guide knew a few words in Azerbaijanian and we were able to ask them the way to Takhti Tefa…

It was about 5 o’clock. It was starting getting dark…Our guide offered us to go back to Tbilisi and have some khinkali and Mtsvadi at Mirzaani restaurant. I will remind you, that the only food we had was bread and cheese and some water. We were really hungry but loved every inch of our country so much that preferred to see the much-talked canyons and refused the offer.

Soon a black Jeep drove past. Later as we found out they came here from Tbilisi to hunt.

Soon we came to the reservoir. There we met a local man and the passengers of the Jeep. When we told them we wanted to go to Takhti-Tefa, he was happy. He said we were the first visitors who wanted to visit the site. As it was impossible to go there in a mini-bus, he offered us take there in his Jeep.

Takhti Tefa was another marvel of Vashlovani Protected area. The car was driving in the grass which was higher than our car. Our shepherd-guide took us to the mud volcano. We had a feeling of being in another planet rather than a foreign country. The volcano is a whitish plane hill that bubbles and throbs. Gas and therapeutic mud flow from the crates and airways and flows down the gorge. The shepherd, whose name I don’t remember unfortunately, told us that there were eagles’ nests. It worth seeing, but as the sun was setting down we would see nothing.

So left the place in hope to visit the place once more in the daylight…

Driving back to the place where our mini-bus was waiting, the local told us much about their lives. We found out that a few Georgian people lived there. Youth didn’t want to live there as there was no water and no jobs. They preferred living in towns. As a result the area was emptying little by little… Talking about the problems, we reached the shepherds’ camp to give them some food, kerosene and water. We saw many sheep together guarded by shepherd dogs…

So the day was full of impressions…

We came back to Tbilisi without a good supper at the restaurant, but the full of impressions: how beautiful country we have and don’t know the value of our treasure.

“All travel has its advantages. If the passenger visits better countries, he may learn to improve his own. And if fortune carries him to worse, he may learn to enjoy it.” 

Samuel Johnson

 Photos are taken by Avto Khantadze